{"id":286,"date":"2015-08-18T13:14:21","date_gmt":"2015-08-18T13:14:21","guid":{"rendered":"http:\/\/grotekerk.hervormdharderwijk.nl\/wie-zijn-wij\/kerkgebouw-en-orgel\/"},"modified":"2021-09-13T13:28:26","modified_gmt":"2021-09-13T13:28:26","slug":"kerkgebouw-en-orgel","status":"publish","type":"page","link":"https:\/\/grotekerk.hervormdharderwijk.nl\/wie-zijn-wij\/kerkgebouw-en-orgel\/","title":{"rendered":"Kerkgebouw en orgel"},"content":{"rendered":"

[vc_row][vc_column width=”1\/2″][vc_column_text]<\/p>\n

Kerkgebouw<\/strong><\/p>\n

\"Grote<\/a>De Grote Kerk, die voor de Reformatie dienst deed als de Rooms-katholieke ‘Onze Lieve Vrouwekerk’, werd in de vijftiende eeuw gebouwd. Op 14 mei 1415 gaf Bisschop Frederik III van Blankenheim van Utrecht vergunning om oude bouwmaterialen van de St. Nicolaaskerk, net buiten de muur bij de Luttekepoort gelegen, te gebruiken voor uitbreiding van de oude St. Mariekapel in de stad. De St. Nicolaaskerk was eerder dat jaar afgebrand.
\nDe St. Mariekapel stond op de plek van de Onze Lieve Vrouwekerk en had een grondoppervlak van 30 bij 21 meter. Rond 1435 werd de toren van de nieuwe kerk gebouwd en vijf jaar later was deze voltooid. Voor de toren, die met haar 243 Amsterdamse voet hoger was dan de St. Eusebiuskerk in Arnhem, werden door de kerkmeesters in 1440 twee klokken gegoten.
\nIn 1503, tijdens de grote stadsbrand, werd ook de Onze Lieve Vrouwekerk getroffen. Het gewelf raakte beschadigd, maar wat veel erger was dat veel mensen, die naar de ‘veilige’ kerk vluchtten, omkwamen in de brand. Het gewelf kon pas in de zestiende eeuw worden hersteld. Ewolt van Delft beschilderde de gewelven tussen 1560 en 1561 met unieke bijbelvoorstellingen. De schilderingen laten niet alleen allerlei bijbeltaferelen zien, maar onthullen eveneens revolutionaire gedachten die kenmerkend zijn voor de tijd van de overgang naar de reformatie. Bijvoorbeeld: Consummatum est!<\/i> (‘Het is volbracht!’).
\nIn 1578 vond de Reformatie in Harderwijk plaats, en werd de kerk voor protestantse erediensten ingericht. Na die tijd is er geen katholieke mis meer gevierd.<\/p>\n

\"GroteTijdens noodweer op 28 januari 1797 stortte de oostmuur van de toren in, waardoor ondermeer het halve schip werd verwoest. Later volgden de noord- en zuidmuur, waarna met een kanonsschot de westgevel werd neergehaald. Ter afsluiting van de kerk werd een nieuwe westgevel gebouwd. Het huidige schip van de kerk is slechts 2\/5 van het oorspronkelijke schip.
\nIn de periode 1967-1980 werd de kerk grondig gerestaureerd. Tijdens deze restauratie kwam een zeer groot aantal unieke gewelfschilderingen tevoorschijn. Deze schilderingen, met een pre-reformatorisch karakter, zijn de schilderingen van Ewolt van Delft uit de 16e eeuw, die eeuwenlang verborgen zijn geweest onder vele lagen kalk.<\/p>\n

\n

Bezichtiging Grote Kerk<\/b>
\n\"Grote-Kerk-Harderwijk\"<\/a>De Grote Kerk is (gratis) te bezichtigen in de periode vanaf 30 april t\/m de herfstvakantie Op dinsdag t\/m zaterdag van 14.00 tot 16.30 uur.<\/strong> Voor bezichtiging buiten deze periode dient u een afspraak te maken met de koster<\/a>.<\/p>\n

[\/vc_column_text][\/vc_column][vc_column width=”1\/2″][vc_column_text]<\/p>\n

Orgel<\/strong><\/p>\n

De eerste tekenen van een orgel dateren uit het jaar 1508. Zo’n 50 jaar later moet dit orgel twee klavieren en dertien stemmen hebben gehad. In het begin van de 17e eeuw werd dit orgel gerestaureerd, waarna het door Jan Pieterszoon Sweelinck werd gekeurd. Het orgel werd in 1723 en 1727 opnieuw grondig onder handen genomen; verplaatst naar de torenzijde, aanzienlijk uitgebreid en het front werd versierd met snij- en schilderwerk. Het orgel bezat na deze restauratie twee klavieren en vrij pedaal, 26 stemmen en 6 blaasbalgen. De laatste restauratie vond plaats in 1771. Toen in 1797 de toren van de kerk instortte werd het orgel bedolven onder het puin.<\/p>\n

Het duurde lang voor men overging tot plaatsing van een nieuw orgel. Pas in 1824 werd een orgelcommissie gevormd. Deze commissie gaf in 1825 aan de Gebr. B\u00e4tz te Utrecht opdracht tot de bouw van een nieuw orgel. Op 28 januari 1827, precies 30 jaar na het instorten van de toren werd het nieuwe orgel ingewijd. Dit orgel bezat 23 stemmen, verdeeld over twee klavieren en aangehangen pedaal. Vier balgen zorgden voor de windtoevoer. De totale kosten van dit orgel bedroegen \u019210.679,91.<\/p>\n

\"Harderwijk_Grote_Kerk_Baetz_1826\"<\/a>Zoals zo veel historische orgels ontkwam ook het Harderwijker instrument niet aan ingrepen ten gevolge van ‘nieuwe’ inzichten in de orgelbouw rond de eeuwwisseling. In 1891 werd het orgel gerestaureerd en werden ingrijpende wijzigingen doorgevoerd. Een Violoncel 8 vt verving de Quint en in de plaats van de Mixtuur op het rugwerk kwam een Prestant 8 vt. Een twintigtal jaren later werd e.e.a. nog eens dunnetjes overgedaan: de Flageolet op het rugwerk en de Sexquialter op het hoofdwerk werden vervangen door respectievelijk een Vox Celeste en een Meloophone.<\/p>\n

In 1953 werd opnieuw een restauratie uitgevoerd, waarbij de oorspronkelijke dispositie grotendeels werd hersteld. Op het Hoofdwerk keerden Quint en Sexquialter terug en op het Rugwerk werden Prestant 8 vt, Viola di Gamba (uit 1891) en Vox Celeste vervangen door Tertiaan 3 st., Scherp 3 – 6 st. en Superoctaaf 2 vt. De windladen werden gereviseerd en onder elke lade kwam een schokbalg. Ook de intonatie werd veranderd en meer passend gemaakt bij de oorspronkelijke stijl.<\/p>\n

In 1967 begon een omvangrijke restauratie van de kerk. Deze restauratie zou in totaal dertien jaar duren. Zowel kerk als orgel bleven het grootste gedeelte van die tijd in gebruik. De laatste jaren van de kerkrestauratie werd het orgel gedemonteerd en grondig hersteld. Hiervoor waren twee belangrijke redenen: enerzijds de slechte staat van de windladen, anderzijds de onbevredigende klank van het orgel, vooral van het rugwerk, de tongwerken en van de in 1953 geplaatste registers. Deze laatste restauratie werd uitgevoerd door de fa. Flentrop uit Zaandam. De dispositie van het B\u00e4tz-orgel werd volledig hersteld en de in 1953 aangebrachte registers werden vernieuwd. Ook vond een grondig herstel van de windladen en de vier (oorspronkelijke) balgen plaats; de schokbalgen uit 1953 werden verwijderd. Om het gemis aan een vrij pedaal enigszins op te vangen werden de registers Bourdon 16 vt en Fagot 16 vt bas in twee fasen ingedeeld zodat men in staat is het onderste octaaf apart te laten klinken. Tenslotte werd het orgel opnieuw ge\u00efntoneerd, waarbij de oorspronkelijke B\u00e4tz-klank werd hersteld. De restauratie werd voltooid op 1 april 1981, waarna het orgel opnieuw in gebruik werd genomen.<\/p>\n

[\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row][vc_row][vc_column width=”1\/2″][vc_column_text]
\n[\/vc_column_text][\/vc_column][vc_column width=”1\/2″][vc_column_text]<\/p>\n

\n

Dispositie<\/strong>
\nmanuaalomvang C-f3
\npedaalomvang C-d1<\/p>\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n
Hoofdwerk<\/th>\nRugwerk<\/th>\n<\/tr>\n
Bourdon 16′<\/td>\nHolpijp 8′<\/td>\n<\/td>\n<\/tr>\n
Prestant 8′<\/td>\nQuintadeen 8′<\/td>\n<\/td>\n<\/tr>\n
Roerfluit 8′<\/td>\nViola di gamba D 8′<\/td>\n<\/td>\n<\/tr>\n
Baarpijp 8′<\/td>\nPrestant 4′<\/td>\n<\/td>\n<\/tr>\n
Octaaf 4′<\/td>\nGemshoorn 4′<\/td>\n<\/td>\n<\/tr>\n
Fluit 4′<\/td>\nWoudfluit 2′<\/td>\n<\/tr>\n
Quint 3′<\/td>\nHolquint 1,5′<\/td>\n<\/tr>\n
Octaaf 2′<\/td>\nFlageolet 1′<\/td>\n<\/tr>\n
Mixtuur B\/D III-VI<\/td>\nMixtuur III-VI<\/td>\n<\/tr>\n
Sexquialter D III<\/td>\nDulciaan 8′<\/td>\n<\/tr>\n
Cornet D V<\/td>\n<\/td>\n<\/tr>\n
Fagot B\/D 16′<\/td>\n<\/td>\n<\/tr>\n
Trompet B\/D 8′<\/td>\n<\/td>\n<\/tr>\n<\/tbody>\n<\/table>\n

Werktuiglijke registers<\/strong><\/p>\n\n\n\n\n\n\n\n
koppeling HW-RW B\/D<\/td>\n<\/tr>\n
tremulant RW<\/td>\n<\/tr>\n
afsluiting HW<\/td>\n<\/tr>\n
afsluiting RW<\/td>\n<\/tr>\n
ventiel<\/td>\n<\/tr>\n<\/tbody>\n<\/table>\n

[\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row]<\/p>\n<\/div>","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

[vc_row][vc_column width=”1\/2″][vc_column_text] Kerkgebouw De Grote Kerk, die voor de Reformatie dienst deed als de Rooms-katholieke ‘Onze Lieve Vrouwekerk’, werd in de vijftiende eeuw gebouwd. Op 14 mei 1415 gaf Bisschop…<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":354,"parent":239,"menu_order":3,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","template":"","meta":{"footnotes":""},"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/grotekerk.hervormdharderwijk.nl\/wp-json\/wp\/v2\/pages\/286"}],"collection":[{"href":"https:\/\/grotekerk.hervormdharderwijk.nl\/wp-json\/wp\/v2\/pages"}],"about":[{"href":"https:\/\/grotekerk.hervormdharderwijk.nl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/page"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/grotekerk.hervormdharderwijk.nl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/3"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/grotekerk.hervormdharderwijk.nl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=286"}],"version-history":[{"count":2,"href":"https:\/\/grotekerk.hervormdharderwijk.nl\/wp-json\/wp\/v2\/pages\/286\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":3832,"href":"https:\/\/grotekerk.hervormdharderwijk.nl\/wp-json\/wp\/v2\/pages\/286\/revisions\/3832"}],"up":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/grotekerk.hervormdharderwijk.nl\/wp-json\/wp\/v2\/pages\/239"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/grotekerk.hervormdharderwijk.nl\/wp-json\/wp\/v2\/media\/354"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/grotekerk.hervormdharderwijk.nl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=286"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}